HSP betekent hoog sensitief persoon. Voor deze personen komen bepaalde prikkels harder binnen. Lichtprikkels en huidgevoeligheid, maar ook emoties zijn voor een HSP heel zwaar beladen en snel te indrukwekkend. HSP wordt ook wel gezien als het zenuwstelsel dat sneller werkt en zo door de omgeving meer prikkels ontvangt. HSP is een soort van verschil in hersenopslag en proces.
Niet de HSP heeft er last van, maar anderen die het voor hen niet mee kunnen maken. De HSP vindt deze situaties erg vervelend. Soms wordt de HSP door anderen teruggestuurd naar haar oude trauma’s. HSP kan niet worden gediagnostiseerd door een psycholoog. Hij kan wel de diagnose van prikkel-versus-gevoeligheidsstoornis stellen, maar dat is dan een andere stoornis.
Een HSP is iemand die gevoeliger is voor indrukken en prikkels van de buitenwereld dan gemiddeld. Hij of zij neemt subtielere nuances waar in bv. de lichaamstaal en stemmingen van anderen, is gevoeliger voor licht, geuren en geluiden, enz…. Een HSP raakt daardoor sneller overprikkeld en heeft de behoefte zich terug te trekken op zichzelf.
HSP is geen ziekte maar een karaktertrek met vele verschillende eigenschappen. Indien je er niet op de juiste manier mee leert omgaan (en dit kan voor iedere HSP anders zijn) kan deze karaktertrek de oorzaak zijn van zowel fysieke als psychische aandoeningen/problemen.
Elke HSP heeft verschillende eigenschappen, beleeft z’n HSP-zijn op een eigen, individuele manier.
Indrukken en prikkels?
Elk ogenblik van de dag doen we indrukken op, staan we bloot aan allerlei prikkels. Smaken, geuren, geluiden, bewegingen, kleuren, vormen, sferen, enz… nemen we voortdurend en vaak onbewust via onze zintuigen op. Alles is in feite een prikkel en niet alleen van buitenuit. Onze gevoelens en gedachten vormen de prikkels van binnenuit.
HSP’s hebben meer tijd nodig om deze indrukken te verwerken dan minder gevoelige personen. Om dit proces te helpen, hebben ze het nodig zich terug te trekken op zichzelf. Dikwijls zijn zij zich daar niet van bewust of krijgen zij daartoe de kans niet. Als gevolg daarvan raken ze over hun toeren en/of worden ze geïrriteerd, soms zelfs agressief.
Positieve eigenschappen
Ondanks het feit dat vele HSP’s hun hoogsensitiviteit vaak als negatief ervaren zijn er ook heel wat positieve eigenschappen.
Je bent beter in het signaleren van fouten en dus ook in het vermijden ervan.
Je doet je werk gewetensvol en je werkt meestal hard.
Je kan je heel goed concentreren wanneer je door niets of niemand wordt afgeleid.
Je merkt kleine nuanceverschillen op in allerlei waarnemingen, zoals kleuren, kleding of sfeer.
Je verwerkt vele dingen op een ander, dieper niveau dan de doorsnee persoon.
Je voelt planten en dieren beter aan.
Je denkt vaak na over de diepere zin van het leven.
Verstand versus gevoel
In onze maatschappij wordt hoogsensitiviteit niet altijd begrepen, laat staan gewaardeerd. Van jongsaf aan leren we immers dat het verstand primeert op het gevoel. Daardoor leren we als het ware onze gevoelige kant te negeren en niet te luisteren naar de signalen van ons lichaam en ons hart. Dit kan op lange duur leiden tot innerlijke conflicten en ontevredenheid.
Het is dus belangrijk zich zo vlug mogelijk bewust te worden van het HSP-zijn, om op een evenwichtige manier te leren omgaan met de eigen behoeftes en noden. HSP’s zijn niet altijd makkelijk te herkennen. Als kind hebben ze vaak geleerd hun hoogsensitiviteit te camoufleren of uit te schakelen uit overlevingsdrang. Dat blijft ook voor vele volwassen HSP’s gelden. Zij werden immers geconditioneerd in hun gedrag op jonge leeftijd en dat patroon is moeilijk te doorbreken.
Aan de andere kant zijn HSP’s erg creatief en hebben zij een brede interesse. Ze zijn zorgzaam en empatisch (meelevend) en krijgen snel inzicht in een situatie waardoor ze originele en creatieve oplossingen kunnen aanbrengen bij problemen. Ze hebben een goed ontwikkelde intuïtie en tonen veelal interesse en inzicht in spirituele zaken.
Functioneren in groep is een zwak punt. Drukte en sociale gebeurtenissen gaan zij liever uit de weg.
1op1 gesprekken genieten de voorkeur bij HSP.
Opgelet voor de valkuilen
Omdat je je zo goed kan inleven in anderen (empathie), bestaat het gevaar dat je je gaat verliezen in de emoties van een ander. Uiteindelijk kan je niet meer onderscheiden of die gevoelens nu van jou of van de ander zijn.
HSP’s worden soms letterlijk leeggezogen door anderen. Ze hebben dan zelf geen energie meer over en worden prikkelbaar.
Een HSP is doorgaans nauwgezet en perfectionistisch ingesteld, vaak wil hij de dingen té goed doen. Dit kan de diepliggende oorzaak zijn van vele kwalen, o.a. chronische vermoeidheid, grote stemmingswisselingen, depressies en verslavingen…
Faalangst en angst om fouten te maken, maken soms dat je helemaal niets meer doet.
HSP zitten meestal goed in hun vel en zijn goed in hun vak. Zij doen hier gewoon wat aan om te overleven, want ook voor hen is het heel zwaar om met de wereld om te gaan.
HSP kunnen ook heel goed zijn in hun vak. Zij kunnen zorgen dat ze heel productief zijn, maar pas op wanneer er iets mis gaat.
Ze bezitten enorme verbeeldingskracht en vormvermogen en kunnen heel goed eigenschappen herkennen en beschrijven. Soms is het voor een HSP niet mogelijk een ernstig probleem aan te duiden, en dan gaan ze er vaak mee door. Zij kunnen moeilijk zichzelf in de hand houden, want ze zijn vaak nogal verlangend naar menselijk contact en betrokkenheid in hun leven. Hierdoor kunnen ze zich moeilijk als hulpbehoevend of als verloren gaan voelen.
Ze zijn vaak nogal onzeker, omdat ze het wel weten dat ze (bijna) gelijk hebben. Dit kan worden afgeleid van hun beschermengelachtigheid en romanticisme.
HSP kunnen wilskrachtig zijn, maar ook heel erg emotioneel worden. Hierdoor kan je ze vaak als chaotisch ervaren. Dit kan als een negatieve kant ervaren worden, maar soms ook als een positieve.
Deze ergernis van anderen wordt vaak misbruikt. Zo kan een HSP naar de hulpverlening gaan en hij/zij heeft dan alleen nog maar last van zichzelf. Hierdoor werkt dit veelal tegen het doel in, want zij moeten weer met hun leven verder. Ze absorberen de emotionele geladenheid van een situatie waardoor ze vaak lang nadat iets gebeurd is, ze nog een heel emotionele ervaring hebben. Deze nadruk op emoties kan een HSP een raar gevoel geven. Ze maken zich vaak te veel zorgen, maar ze kunnen vaak ook heel ondeugend zijn en meedoen aan spanning en spanning veroorzaken. Ze hebben de neiging om er alles uit te halen wat ze ervaren hebben. Deze emotionele component kan daarom worden onderschat door anderen die met hen in contact willen komen.
Deze depressieve component kan een HSP een raar gevoel geven. Ze hebben vaak last van zichzelf en kunnen daarom soms ook wel weglopen.
HSP hebben de neiging om vaak verward te raken. Hierdoor worden ze te veel in hun hoofd gejaagd. Dit kunnen anderen als vermoeiend ervaren. Dit gebeurt vaak als ze teveel problemen gaan analyseren. Ze kunnen hierdoor helemaal doorgaan in hun onzekerheid en verwarring.
HSP kunnen vaak lijden aan een lichte depressie. Dit is meestal veroorzaakt door de combinatie van hooggevoeligheid, onzekerheid en het feit dat ze zichzelf vaak niet kunnen bijsturen. HSP kunnen vaak drijfveren vinden in schuldgevoelens. Hierdoor kunnen ze last van zichzelf ervaren en dit kan als een depressie aanvoelen. HSP zijn vaak gedragsmatig onvoorspelbaar. Ze ervaren hun gevoelens niet altijd bewust, zoals onzekerheid. Hierdoor kunnen ze de verkeerde beslissingen nemen en zichzelf schade toebrengen.
HSP kunnen een hoog zelfbeeld hebben. Bovendien is het normaal dat HSP graag anderen willen helpen in nood. Ze kunnen vaak een zeer goed hart hebben. Als de HSP iets goeds doen, dan moet dit niet ten koste gaan van het feit dat ze hun eigen behoeftes niet voldoende kunnen vervullen.
HSP kunnen moeilijk leren omgaan met de eigen gevoelens en emoties. Op school is dit ook vaak een probleem, maar daarbuiten ook bijvoorbeeld op andere plaatsen waar er veel druk is. Hierdoor krijgen ze vaak last van zelfmedelijden en complexiteit. Vaak denken ze dat dit een probleem is waar ze zelf niets aan kunnen doen en die ze dus niet accepteren. Ze verwaarlozen vaak hun eigen behoeftes omdat deze onzekerheid in hun voordeel werkt.
HSP kunnen last hebben van stress, hoofdpijn en hoofdschuldgevoelens. Dit wordt gekoppeld aan complexiteit bij het omgaan met emoties en dit leidt tot een sterk positieve neiging om op te kroppen en niet naar anderen toe te gaan. Hierdoor krijgen ze somberheid in plaats van een praktische oplossing.
HSP kunnen last hebben van agressiviteit, spanning en onrust. Ook hier wordt gekoppeld aan complexiteit bij het omgaan met emoties. Veel HSP hebben last van bijvoorbeeld chronische vermoeidheid, depressiviteit en paniekaanvallen. De klachten worden vaak gekoppeld aan HSP maar het wordt veelal niet benoemd dat deze eigenlijk te behandelen zijn. Zelfs niet bij ernstige klachten zoals depressiviteit en paniekaanvallen.
HSP kunnen doorgaans erg bedachtzaam zijn ten aanzien van hun eigen noden en die van anderen. Het zijn vaak goedbedoelde mensen die doorgaans hun eigen behoeften verbergen.
HSP kunnen last hebben van het leven op zich en zich daarom ook vaak bezighouden met wat een leven “normaal” maakt. Dit leidt vaak tot een gevoel van onzekerheid, depressie en zelfmedelijden. Deze emotionele component kan daarom worden onderschat door anderen die met hen in contact willen komen.
HSP kunnen last hebben van concentratie, somberheid en het voelen dat ze niets goed doen. Dit leidt vaak tot stress en angst. Vaak leidt dit ook tot een gevoel van lijden, maar HSP kunnen veelal niet goed met hun leven omgaan doordat ze onbedoeld de neiging hebben om op te kroppen.
HSP kunnen last hebben van eenzaamheid, onzekerheid, perfectionisme en gebrek aan vitaliteit. Hierdoor is het gevoel of ze niet goed genoeg zijn. Hierdoor worden ze vaak snel moe en kunnen ze vervelende negatieve gevoelens ervaren.
Sommige HSP hebben een lichte kwetsbaarheid, die echter niet wordt erkend. Dit kan een teken van hooggevoeligheid zijn. HSP kunnen last hebben van eenzaamheid en onzekerheid. Soms is deze kwetsbaarheid zo groot dat ze lijden aan depressie.
HSP kunnen bijvoorbeeld last hebben van een psychische ziekte zoals een depressie, angststoornis of paniekstoornis. HSP kunnen ook last hebben van een andere hulpbehoevende aandoening. Zo kan een HSP bijvoorbeeld ook last hebben van een bipolaire stoornis, schizofrenie, ADHD en autisme.
Hoe kunnen HSP beter omgaan met het leven?
Dit kan door zorgvuldig gebruik te maken van copingmechanismen. Maar ook door het inzetten van verschillende zintuigen, het benutten van ervaringen en contact te maken met anderen. HSP kunnen ook last hebben van paniek of angst. Dit kan bestreden worden door voorwaarden te scheppen waarbij je even op adem kunt komen. Dit kan bijvoorbeeld door rustig een wandelingetje te doen. Ook kan het helpen om de situatie van bovenaf te bezien en jezelf bloot te stellen aan de aanwezigheid van andere mensen. HSP kunnen last hebben van eenzaamheid. Er zijn verschillende manieren om hier mee om te gaan. Zo kan het helpen om wel contact te zoeken met anderen, maar ook contact te houden met je eigen gevoelens.
HSP kunnen last hebben van stress en spanning. Soms kan dit helpen om even tot rust te komen of je in een rustige omgeving te verplaatsen. Andere keren kan het een goede zaak zijn om je hier mee in te laten. HSP kunnen ook problemen hebben met hun concentratie, waardoor ze vaak last hebben van onrust en spanning. Ze kunnen altijd proberen om te focussen op de dingen die ze doelgericht moeten doen en wat ze willen bereiken in het leven.
HSP kunnen last hebben van hoofdpijn, die vaak verschillende oorzaken heeft. Om te beginnen kan het werken in een drukke omgeving, gebrek aan rust en stress, overbelasting van deze geestelijke en fysieke hulpbehoevende problemen. Hierdoor kan de hoofdpijn veelal worden veroorzaakt door de HSP zelf. Dit is vaak gekoppeld aan eenzaamheid en zichzelf niet kunnen bijsturen.
HSP kunnen helpen om HSP-gevoelens te krijgen met behulp van eenvoudige ontspanningstechnieken:
Dichterbij te komen bij de innerlijke gevoelens.
Inspireren door afleiding te zoeken. Dit kan helpen om spanning los te laten of angst weg te halen.
Je gedachten neerschrijven en nadenken over wat je aan het doen bent. Om ervoor te zorgen dat je niet beslissingen neemt die jezelf schaden.
Zorgen voor een stabiel gevoel. Dit kan helpen om deze pijnen te ontvluchten door afleiding te zoeken. Probeer een tijdje aan één ding denken, in plaats van van alles tegelijk.
Probeer al je zorgen eens te noteren en maak hier een gewoonte van.
Onze hersenen vinden het moeilijk heel veel zaken te onthouden. Onze zorgen nemen zo veel denkcapaciteit in en dat maakt het moeilijk onze gedachten te ordenen.
Je gedachten neerschrijven heeft 2 positieve effecten: je kan je zorgen niet meer vergeten én je zal merken dat veel zorgen gewoon verdwijnen en minder belangrijk zijn dan ze leken.
Probeer niet tegen je gedachten in te gaan, maar ze te accepteren. Laat je gedachten voor wat ze zijn: een verschijning van je persoonlijkheid. Hierdoor kunnen ze wat minder belangrijk klinken en je gedachten minder prikkelbaar zijn.
Je denken verbieden is onverstandig. Je denken is niet iets dat er aan toegevoegd wordt, maar een onderdeel van jezelf. Het is een onontkoombaar onderdeel van je innerlijk.
Je houdt vast aan verhalen en dat maakt het moeilijk om ervaringen uit de weg te gaan. Om jezelf te laten inzien dat dit niet altijd een goede zaak is kan het helpen om naar de kern van het verhaal te zoeken.
Onze onredelijke vrees voor het onbekende kan ons beletten ervaringen op te doen, waardoor we jaren doorbrengen in dezelfde situatie. We kunnen vastzitten in onze levens en niet vooruit komen op een andere manier als we altijd doen wat we altijd deden.
Wij zijn gewend om voorwaarden te verbinden aan zaken die ons niet comfortabel lijken of waarvan de gevolgen onze verwachtingen te boven gaan. Als we er echter de tijd voor nemen, leren we vaak dat dit niet zo erg is als we dachten.
